Dzisiaj prezentujemy podstawowe informacje na temat praw i obowiązków świadka w postępowaniu cywilnym. Nigdy nie występowałaś/ałeś w tej roli przed sądem? Ten wpis jest dla Ciebie.

Sąd wzywa świadka do złożenia zeznań na wniosek jednej ze stron postępowania. Świadek otrzymuje od sądu wezwanie na którym jest adres sądu, godzina posiedzenia oraz wskazanie stron i oznaczenie sprawy.

Jeśli wiesz, że nie możesz w tym dniu wziąć udziału w rozprawie należy o tym niezwłocznie zawiadomić sąd. Nieobecność musi wynikać z wyjątkowych okoliczności takich jak, np.: zaplanowany i opłacony wyjazd za granicę, termin operacji lub inna ważna przyczyna. Sąd może wtedy wyznaczyć inny termin przesłuchania.

Czasami sprawa jest prowadzona w innym mieście lub nawet zupełnie innej części kraju. Jeżeli podróż do odległego miasta będzie szczególne uciążliwa, możesz zwrócić się do sądu który prowadzi sprawę, o przesłuchanie w najbliższym dla ciebie sądzie.

Jeżeli nie stawisz się na wezwanie i nie usprawiedliwisz  nieobecności, to narażasz się na karę grzywny. W skrajnych przypadkach grozi ci kara nawet 7 dni aresztu .

Gdy już dotrzesz do sądu należy odnaleźć salę, w której będzie prowadzona sprawa. Po wywołaniu wejdź na salę razem ze stronami oraz innymi świadkami. Sąd sprawdzi, kto się stawił, a następnie poprosi świadków aby wyszli z sali. Następnie świadkowie po kolei są wzywani na salę. Gdy zostanie wyczytane Twoje nazwisko należy wejść na salę i zająć wyznaczone miejsce na środku. Zostaniesz zapytany/a o imię i nazwisko, wiek, zawód, stopień relacji ze stronami oraz czy byłeś/aś kiedyś skazany/a przez sąd karny za składanie fałszywych zeznań. Sąd może od Ciebie odebrać uroczyste przyrzeczenie zobowiązując do mówienia prawy oraz niezatajania faktów Ci znanych. Zostaniesz też pouczony/a o odpowiedzialności za składanie nieprawdziwych zeznań.

Generalnie nikt nie ma prawa odmówić składania zeznań. Są oczywiście wyjątki. Małżonkowie stron, ich wstępni (rodzice, dziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki) i rodzeństwo oraz powinowaci w tej samej linii lub stopniu, jak również osoby pozostające ze stronami w stosunku przysposobienia (potocznie adopcja) mogą odmówić składania zeznań.  Sąd jest wtedy zobowiązany odstąpić od przesłuchania i zwolnić świadka.

W wyjątkowych przypadkach możliwa jest odmowa odpowiedzi na konkretne pytanie.  Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową. Tak samo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z naruszeniem istotnej tajemnicy zawodowej. Duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi.

Poza tymi wyjątkami świadek ma obowiązek zeznawać zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą o sprawie. Zeznania zazwyczaj rozpoczynają się od pytania sędziego: co Pani/Panu wiadomo w sprawie? Sąd i strony postępowania w odpowiedniej kolejności mogą zadawać pytania w celu ustalenia ważnych kwestii.

Należy pamiętać, że wszystko co powiemy jako świadek trafi do protokołu i będzie podstawą rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli czegoś nie wiemy lub nie jesteśmy pewni należy to uczciwie przyznać. Zazwyczaj udział w sprawie i składanie zeznań wiąże się z dużymi emocjami. Należy jednak starać się słuchać pytań i odpowiadać na istotne kwestie.

Wezwanie świadka powinno zawierać pouczenie w kwestii możliwości otrzymania  zaliczki na dojazd oraz zwrotu kosztów podróży do sądu. Tak samo pouczenie powinno dotyczyć wynagrodzenia za utratę zarobku związanego z koniecznością przyjazdu do sądu. W terminie 3 dni od daty naszego przesłuchania możemy złożyć wniosek do sądu o zwrot tych kosztów.

Mam nadzieje, że te kilka podstawowych informacji sprawi, że wizyta w sądzie będzie odrobinę mniej stresująca.