Dzisiaj, w ramach serii Przegląd orzecznictwa sądowego, pragniemy powrócić do tematu biegłych. Poprzedni wpis przedstawiający sposób oceny dowodu z opinii biegłych jest bowiem jednym z najchętniej czytanych artykułów na stronie. Zapraszamy do lektury na temat wyłączenia biegłego w postępowaniu cywilnym.

  Inspiracją do wpisu jest wyrok Sądu apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 maja 2017r. sygn. akt I ACa 1049/16. W tej sprawie na etapie postępowania przed Sądem okręgowym w Olsztynie powołany był biegły z zakresu budownictwa, który wydał opinię w sprawie. Strona pozwana wniosła o wyłączenie biegłego. We wniosku wskazała, że biegły nie jest bezstronny, gdyż miał utrzymywać kontakty ze stroną powodową (w szczególności świadczyć stałe usługi na rzecz powoda oraz utrzymywać koleżeńskie relacje z przedstawicielami powoda).

  Sąd po odebraniu wyjaśnień od biegłego oddalił wniosek pozwanego. W ocenie Sądu zastrzeżenia pozwanego nie znalazły żadnego oparcia w  dowodach. Biegły nie miał kontaktów z przedstawicielami powoda oraz nie otrzymywał wynagrodzenia od powoda. Dodatkowo tylko raz odwiedził teren administrowany przez powoda – w celu wykonania opinii w niniejszej sprawie.

  W apelacji od wyroku Sądu okręgowego pozwany zarzucił m.in. naruszenie przepisów postępowania, w tym art. 281 k.p.c. – który stanowi podstawę do wyłączenia biegłego od udziału w sprawie.

  Sąd apelacyjny rozstrzygając sprawę wskazał, iż podziela pogląd Sądu I instancji. W sprawie nie zaistniały przesłanki do wyłączenia biegłego. Na stronie zgłaszającej wniosek o wyłączenie biegłego ciąży obowiązek udowodnienia prezentowanych przesłanek. Gołosłowne twierdzenie, iż biegły jest stronniczy bez poparcia obiektywnymi dowodowymi nie zasługuje na uwzględnienie.

  Sąd podkreślił przy tym, że samo niezadowolenie strony z wniosków płynących ze sporządzonej w spawie opinii sądowej, nie może być podstawą wniosku o wyłączenie biegłego. Co za tym idzie, niezadowolenie jednej ze stron z przeprowadzonej przez biegłego ekspertyzy nie może być podstawą do domagania się dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego.

  Podstawy prawne do wyłączenia biegłego przedstawiają się następująco:

  Art. 281 k.p.c. stanowi, iż aż do ukończenia czynności biegłego strona może żądać jego wyłączenia z przyczyn, z jakich można żądać wyłączenia sędziego. Gdy strona zgłasza wniosek o wyłączenie biegłego po rozpoczęciu przez niego czynności, obowiązana jest uprawdopodobnić, że przyczyna wyłączenia powstała później lub że przedtem nie była jej znana.

  W tym miejscu należy spojrzeć na treść art. 48 oraz 49 k.p.c. które traktują o powodach wyłączenia sędziego od orzekania. Przekładając je na aspekt dotyczący biegłych możemy wskazać, iż biegły jest wyłączony z mocy samej ustawy:

• w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki;
• w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;
• w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
• w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron;
• w sprawach, w których (generalnie ujmując) w instancji niższej brał udział w prowadzonych czynnościach.

  Powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

  Dodatkowo z treści art. 49 k.p.c. wynika, iż niezależnie od przyczyn wymienionych powyżej biegły jest wyłączany na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności biegłego w danej sprawie.

  Jak widzimy utrzymywanie bliższych relacji (ekonomicznych czy też emocjonalnych) jednej ze stron z biegłym może stanowić podstawę do wyłączenia biegłego. Jednakże w przypadku gdy na takie związki powołuje się jedna ze stron – musi je ona udowodnić, a co najmniej bardzo mocno uprawdopodobnić.

Instytucja wyłączenia biegłego, jak wskazuje bowiem Sąd Najwyższy, ma na celu wzmocnienie gwarancji bezstronności rozstrzygnięcia sprawy.

Z pełną treścią wyroku Sądu apelacyjnego można zapoznać się w tym miejscu

Kancelaria Radcy Prawnego Adam Szelągowski zapewnia profesjonalną pomoc prawną w postępowaniach sądowych przed sądami powszechnymi oraz Sądem Najwyższym.

Powyższy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi porady lub opinii prawnej. Każda sprawa jest inna, tym samym zawsze niezbędne jest rozważenie konkretnych okoliczności sprawy w kontekście obowiązujących przepisów prawa. Stan prawny na dzień opublikowania artykułu.