Dzisiejszym wpisem wracamy do zagadnień związanych z przedawnieniem. W tym miejscu opisywaliśmy czym jest przedawnienie. Tym razem skupimy się na terminach przedawnienia. Zapraszamy do lektury.
UWAGA, wpis aktualizowany z uwagi na nowelizację Kodeksu cywilnego wchodzącą w życie 9 lipca 2018 r.
Podstawowe terminy przedawnienia
Ustawodawca w art. 118 Kodeksu cywilnego (dalej k.c.) wprowadza dwa terminy przedawnienia. Podstawowy termin wynosi 6 lat (stary termin – 10 lat). Natomiast dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata.
Czym jest świadczenie okresowe? Istotą takiego świadczenia jest to, że dany podmiot jest zobowiązany je uiszczać periodycznie, w z góry określonych odstępach czasu. Wielkość całego świadczenia natomiast nie jest tu znana z góry, lecz zależy od czasu trwania danego stosunku prawnego. Nie chodzi tu np. o sprzedaż na raty. Typowymi przykładami świadczenia okresowego są: renta, czynsz czy też alimenty.
Trzyletni termin przedawnienia zastosowany dla świadczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej został zaproponowany z uwagi na potrzeby obrotu gospodarczego. W ocenie ustawodawcy tego typu roszczenia nie mogą się przedawniać zbyt szybko (1 rok) ani zbyt wolno (podstawowy termin 6-letni). Termin ten dotyczy wszystkich przedsiębiorców i obejmuje wszelkie formy prowadzenia działalności gospodarczej, także jednoosobową działalność gospodarczą. Sąd Najwyższy w wyroku z 19 października 2011 r. sygn. Sygn. Akt II CSK 80/11 wskazuje, że dla ustalenia roszczenia, jako związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 118 k.c., nie ma znaczenia prawny charakter leżącego u jego podstaw zdarzenia – może ono być czynnością prawną, czynem niedozwolonym lub jakimkolwiek innym zdarzeniem, nie wyłączając bezpodstawnego wzbogacenia czy korzystania z cudzej rzeczy bez podstawy prawnej – lecz jego związek z działalnością gospodarczą.
Szczególne terminy przedawnienia
Z treści art. 118 k.c. wynika, że przepisy szczególne mogą modyfikować długość terminów przedawnienia. Wprowadzenie takiej modyfikacji oznacza, że szczególny termin przedawnienia jest dla danej sytuacji terminem przedawnienia obowiązującym. Tym samym zastępuje termin określony w art. 118 k.c.
Pragniemy przedstawić najważniejsze sytuacje, dla których terminy przedawnienia są skrócone w stosunku do terminów podstawowych.
- Termin 6 miesięcy: dla roszczenia biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki od chwili, gdy przedmiot pożyczki miał być wydany.
- Termin roczny: dla roszczeń związanych z rozliczeniem właściciela z samoistnym posiadaczem rzeczy od dnia zwrotu rzeczy, jak również dla właściciela z użytkownikiem rzeczy. Termin też dotyczy roszczeń uprawnionego z umowy przedwstępnej. Tak samo dla roszczeń wynajmującego przeciwko najemcy z tytułu pogorszenia rzeczy, roszczeń najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów lub nadpłaconego czynszu. Termin roczny obowiązuje także dla roszczeń z tytułu przewozu osób lub rzeczy.
- Termin 2-letni: dla roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, a także dla roszczeń wynikających z umowy o dzieło.
- Termin 3-letni: dla roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, biegnący od chwili, gdy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Trzyletni termin przedawnienia co do zasady obowiązuje także dla roszczeń z umowy ubezpieczenia.
Nie jest to lista kompletna ale z pewnością uwzględnia szereg najważniejszych i najczęściej spotykanych sytuacji. Pragnę wyraźnie wskazać, iż musimy być świadomi tych terminów, gdyż często to od nich zależy możliwość sądowego dochodzenia naszej należności lub prawa.
Ku zaskoczeniu wszystkich, terminy półroczny czy nawet 2/3-letni mijają bardzo szybko. Szczególnie gdy strony toczą negocjację, wymieniają pisma ze stanowiskami albo odkładają zajęcie się sprawą na później. Istnieją jednak środki, dzięki którym można przerwać bieg terminu przedawnienia roszczeń
Masz pytania albo wątpliwości dotyczące artykułu? Zapraszam do kontaktu